Bu yazımda biraz daha psikolojik yöntemlerden bahsedeceğim. Tasarımcıları daha yakından ilgilendiren bir durum olsa da, diğer insanlardan öne geçmek isteyenlerin faydalanabileceği bir yazı olacak.
Yöntem 1: Beklenmeyen Tepkiler
Abartmadığınız sürece fazlasıyla etkili bir yöntemdir. Kavgaları engellemek istiyorsanız tam istediğiniz yöntem olabilir. Kullanımı basittir. Karşınızdaki kişinin beklediği davranışın tam tersi bir davranışta bulunun. Bu kadar basit. Bir kitaptaki örneği paylaşmak istiyorum:
"Ben ve arkadaşım bir bara gitmiştik. Burada çalıp söyleyen bir piyanist vardı. İçmekten bayılmak üzere olan birisi piyanistin üzerine giderek 'Gerçekten kötü çalıyorsun' dedi ve bardağını ona fırlattı. Piyanistin, sarhoş adamın yüzün yumruklayacağını düşündüm. Şimdi kavga çıktı derken piyanist 'Kötü bir piyanist olabilirim. Peki bunun sana bir faydası var mı?' diye sordu. Sarhoş adam şaşkına döndü ve homurdanarak barı terk etti."
Görüldüğü üzere kavga çıkarmak isteyen sarhoş adamın beklediği kavga durumu, piyanistin akıllıca ve beklenmeyen tepkisiyle, ortadan kalkmış oldu. Sarhoş adam ise buna bir cevap veremediği için orayı terk etmek zorunda kaldı.
Yöntem 2: Büyükten Küçüğe
Bir pazarlama yöntemi olarak da karşımıza çokça çıkar aslında. Öncelikle kabul edilmeyecek derecede büyük bir istekte bulunun. Sonrasında onun yanında çok küçük duran bir istekte bulunun. Muhtemelen ikinci isteğiniz daha yapılabilir olduğundan, karşınızdaki onu yapmayı kabul edecektir.
Örneğin bir arkadaşınızla sinemaya gitmek istiyorsunuz. Öncelikle ona "Hadi doğa yürüyüşü yapalım" gibi ütopik bir seçenek sunun. Reddedilirse "O zaman hadi sinemaya gidelim" diyerek asıl istediğiniz seçeneği sunun. Araştırmalar sonucunda %95 işe yarayan bir yöntemdir.
Yöntem 3: Küçükten Büyüğe
Her yöntem gibi kötüye kullanılabilen bir yöntemdir. Kötü kullanıma daha meyilli olduğu için masum yerlerde görmek neredeyse imkansızdır. Yöntem fazlasıyla basit ve güven duygusunu güçlendiren bir yapıdadır. Teoride bir kişiden kolaylıkla yapabileceği birkaç istekte bulunun. Daha sonra ise asıl isteğiniz istekte bulunun. Yapmama ihtimali yok denecek kadar azdır.
Bu yöntem için bir kitaptan alıntı yapacağım.
"Hava alanında uçağımın saatinin gelmesini bekliyordum. Uçağım art arda 4 kez rötar yaptı. 4. kez rötar yaptığında benimle aynı uçağa binecek olan yolcular huzursuzlanmaya başladı. Hatta biletini iptal etmek isteyenler bile oldu. Bir anons sesi duydum. Anonsta farklı bir uçağın da aynı yere gideceği ve bu uçağa binecek kişilere 1$ verileceği söylendi. Yolcularla birlikte ben de bu teklife güldüm. Yaklaşık 3 ya da 4 dakika sonra bir anons daha geçildi. Önceki teklifin tam 30 katı fazla, rötar yapan uçağı beklemeyerek bu uçağa binenlere tam 30$ verileceği söylendi. Ben de dahil tüm yolcular bir anda diğer uçağa binmek için can atar hâle geldik. Uçağa bindikten sonra bir manipülasyon kurbanı olduğumu anladım. Fakat iş işten geçmişti."
Yöntem 4: Zamanla Manipülasyon
Bu teknik saat ya da günlerle yapılmaz. Bu teknik uzun sürer ve amacınıza ulaşmanız için fazlasıyla zamana ihtiyaç duyar. Teorik olarak bir kişinin her zaman yanında olmanız gerekmektedir. Özellikle kötü durumlarında. Bu şekilde size duyduğu güven fazlasıyla artar. Kolaydır, dezavantajı ise uzun süre sonra sonuç almaktır.
Yine bir kitaptan aldığım örnek.
"İkisi de arkadaşımdı. Erkek olan arkadaşım kız olan diğer arkadaşımdan hoşlanıyordu. Neden beklediğini sorduğumda 'En sonunda anlarsın' cevabını aldım. Merakım fazlasıyla artmıştı. Her iyi ya da kötü anında yanındaydı. Amacı onunla evlenmekti fakat izlediği yöntem çok saçma diye düşünüyordum. Kız arkadaşım diğer insanlardan bezmiş bir halde bana gelerek 'Ondan gerçekten hoşlanıyorum.' dedi. Ben de ona hislerinin karşılıklı olduğunu söyledim. Yaklaşık 30 yıldır evliler. Büyük bir sorun yaşadıklarını görmedim. Fakat hayatımda öğrendiğim büyük derslerden biriydi."
Yöntem 5: Güç İle Manipülasyon
Psikolojik açıdan pek mantıklı olmayan bir yöntemdir. Güçlü oldukça işinize yarasa da gücünüz tükendiğinde acımasız işkencelere maruz kalabilirsiniz. Gayet basittir. Gücünüzü ya da otoritenizi kullanarak karşınızdaki kişiyi diz çöktürebilirsiniz. Örnek vermeye pek fazla gerek olmayan bir yöntemdir. Fakat bundan daha iyi yöntemler olduğunu da bilmek önemlidir.
Yöntem 6: Kötüye İkna
Bu yöntem diğerlerinden biraz daha zordur. Listede olmasının sebebi ondan daha zor yöntemler olduğu içindir. Teoride bir ya da birden fazla kişiyi sürekli eleştirerek onların kötü bir yönetici, çalışan ya da insan olduğuna inandırmaktır. Özgüveni kırılan bu insanlar yeni adımlar atmaktan korkarlar. Önceden fazlasıyla etkili olan bu insanlar, zamanla etkisiz insanlar olamaya başlarlar.
Örneğin patronunuzun zam öncesinde grubunuza sürekli çalışmalarınızın rezil olduğunu, bir işe yaramadığınızı söylediğini düşünün. Zam zamanı geldiğinde ise %6'lık bir zam aldığınızı düşünün. Bunun sonucunda söyleyeceğiniz şey "Bu kadar şikayete göre gayet iyi bir zam aldık" olur.
Yöntem 7: Ego Takviyesi
Her insan övülmeyi sever. İçimizdeki başarı açlığı takdir edildiğinde dünyanın mükemmel insanları olarak hissedebiliriz. Bu normaldir de. Bu yöntemde de kişinin sürekli egosunu okşayarak onu kontrolünüz altında tutabilirsiniz. Diğerleri onu eleştirirken siz onu desteklerseniz en sonunda size geri dönecektir.
Örneğin resim çizen bir arkadaşınızın olduğunu düşünün. Bu arkadaşınızın 10 resminden sadece birine küçücük bir eleştiri yapıp 9 tanesini beğenirseniz ve bu 9'un içinde gerçekten kötü resimler varsa bingo manipülasyonunuz başladı bile. Bir süre sonra hayatında yaptığı en küçük değişiklikten bile haberiniz olmaya başlarsınız. Sebebi ise diğer insanların onu eleştireceğini düşünmeleridir.
Farklı bir örnek de psikologlardır. Hastasını yargılayan bir psikolog duyulmamıştır. İnsanların psikoloğa gittiklerinde rahatlamalarının asıl sebebi budur. Karşınızda sizi yargılamadan dinleyen birisi var. Yaptığınız hatayı bile size aslında kötü bir şey değilmiş gibi gösterirler. Karşınızdaki kişiye beyninizin içindeki her şeyi, içinizden geldiği gibi anlatırsınız. Sonucunda da rahatlarsınız. Biraz da kesenin ağzını açarsınız o kadar.
Yöntem 8: Tekrar
İkinci Dünya Savaşı'ndan beri bilinen, hatta o dönemlerde de kullanılan yöntemlerden biridir. İnanılması güç şeylere bile inanılmasını sağlar. Hatta Sovyet Topları, Berlin'i vurana kadar Almanlar savaşı kazandıklarını zannediyorlardı değil mi?
Bu yöntemin gücünü kanıtlamak için çok güzel bir alıntı yapacağım.
"Bir kamyon şoförü, karşıdan karşıya geçen bir kişiye çarparak ölümüne sebebiyet veriyor. Olayı gördüğünü iddia eden bir polis memuru ifadesinde "Kamyon sürücüsü alkollüydü. Fazla hızlıydı ve frene bile dokunmadı" demiş. Medyada büyük yankı bulan bu olay sebebiyle, kamyon şoförü işten kovuluyor, komşuları tarafından itilip kakılıyor hatta kimse kendisine bir iş vermek bile istemiyor. En sonunda kamyon şoförü intihar ederek yaşamına son veriyor. Araştırmalarda kamyonun normal bir hızda olduğu, kamyon sürücüsünün hiçbir şekilde alkol kullanmadığı ve uzun fren izleri bulunuyor. Yayanın geçiş ihlali yaptığı ve fazlasıyla alkol aldığı tespit edildi."
Yöntem 9: Kendini Paketle ve Pazarla
Buradaki pazarlama kötü amaçlı değildir. İnsanlara hoş görünenlerin ne kadar popüler olduğunu hiç fark ettiniz mi? Aslında basittir, iyi görünün, güzel giyecekler giyin ve insanların sizi dinlemesini izleyin.
Güçlü bir alıntı daha.
"Paçavra giysileri olan birisi köye giderek köylülere orak balta gibi çiftçilerin ihtiyacı olacak eşyalar satmaya çalışıyor. Fakat pek de başarılı olamıyor. Köylüler bu paçavra giysisi olan adama hiçbir şekilde güvenmiyor. 3-4 gün sonra son model arabalara binen, takım elbiseli kişiler köye gelerek, elektrikli ev eşyaları satmaya çalışıyor. 3 günde elindeki stokları satan kişiler, ürünlerin daha sonra geleceğini söyleyerek köyden ayrılıyorlar. Köylüler ile anlaşma da yapmayı unutmuyorlar. Bir maddede "Köyümde elektrik olmadığını biliyorum. Yine de bu ürünleri satın alıyorum" maddesi ekliyorlar. Ürünler geldiğinde ise köylüler şok oluyorlar. Çalıştırabilecekleri elektriklerinin olmadığını ve bu ürünlere ihtiyaçları olmadığını anlıyorlar. Mahkemeye başvuruyorlar. Fakat mahkeme sonucunda anlaşmada bunu kabul ettikleri için girdikleri borcu ödemek oldukları söyleniyor. Köylüler iki kez hezimete uğradıktan sonra borçlarını ödemek için daha fazla çalışmak zorunda kalıyorlar."
Bu 9 yöntemi birbiri ile kombine ederek de kullanabilirsiniz. Etkisi fazlasıyla artar. Her bir teknik insan psikolojisini temel alarak geliştirilmiş yöntemlerdir.
İkinci Bölüm için sosyal medya hesaplarımı takip etmeyi unutmayın.
0 Yorumlar